ANASAYFA » HYDROCEPHALUS VAKASI

HYDROCEPHALUS VAKASI


Vakanın tanımı

KONYA Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği üyelerinden Mustafa Hışım'a ait TR 42 02238 kulak nolu, 5 yaşlı Holstein ırkı ineğin doğumu başladığı şikayetiyle Birlik Veteriner hekimi Mustafa Yenice tarafından yapılan müdahalesinde anomalili bir buzağı olduğu Selçuk Üniversitesi Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı'na bildirilmiştir.


Veteriner hekim Hüseyin Erdem ve Mustafa Yenice'nin yaptığı jinekolojik muayeneler sonrası buzağının kafatasının oldukça büyük ve buzağının ölü olduğu, buzağının kafasının fötotomi operasyonuyla bile vaginal yoldan çıkarılamayacağı belirlendi. Bu bulguların ışığında ineğe sezaryen operasyonu uygulandı.


Sezaryen operasyonu sonucunda çıkarılan buzağının kafatasının bir futbol topu büyüklüğünde olduğu (Resim 1), kafatasının üst duvarının sadece deri ile örtülü olduğu ve kemik bulunmadığı (Resim 2), kafatası yan kemiklerinin de büyümeye bağlı olarak açıldığı ve buzağının her iki gözünün de olmadığı tespit edildi. Buzağının yapılan otopsisinde de diğer vücut organlarının tam ve normal olduğu belirlendi. Ayrıca yapılan otopside kafatasında 5.2 litre sıvı biriktiği tespit edildi.
Buzağının kafatasındaki klinik görünüme bağlı olarak vakaya yumuşak tip "Hydrocephalus" (beyinde aşırı sıvı birikmesi) ile birlikte "Anophthalmie" (iki gözün de olmaması) tanısı konuldu.


Hydrocephalus nedir?
Hydrocephalus beyin boşluklarında beyin sıvısının aşırı derecede birikmesi sonucunda meydana gelen ve kafatasının değişik oranlarda büyümesi ile karekterize edilen bir durumdur. Hydrocephalus nadiren yetişkinlerde de oluşmakla birlikte genelde yeni doğanların doğmasal bir anomalisidir.
Klinik muayenelerle yumuşak, sert ve karışık olmak üzere 3 tip Hydrocephalus ayırt edilmektedir. Yumuşak Hydrocephalus'ta kafatasının üst kısmını sadece deri örtmektedir ve burada kemik bulunmamaktadır. Sert Hydrocephalus'ta kafatası kemikleri genişleyip incelmelerine karşın birbirlerine sımsıkı bağlıdırlar. 


Karışık Hydrocephalus'ta ise her iki tipin özellikleri farkedilir. Hydrocephalus vakaları aynı buzağıda damak yarığı, göz, ayak ve kalp ile ilgili bozukluklarla da birlikte olabilmektedir.
Hydrocephalus'lu buzağı doğum kanalından dışarı alınamaz. Kafatasındaki sıvının boşaltılması veya buzağının ana rahminde tel testere ile kesilerek (fötotomi) çıkartılması denenebilir. Buzağının çıkarılamadığı durumlarda sezaryen operasyonu yapılmalıdır.


Hydrocephalus'un meydana gelmesinde genetik ve/veya çevresel faktörler rol oynamaktadır. Çevresel faktörler olarak zehirli bitkilerin yenilmesi, virüsler, ilaçlar, iz element yetersizlikleri, rontgen ışını gibi fiziksel etkiler, yüksek ateş sayılabilir. Ancak Hydrocephalus'un nedeni tam olarak belirlenemediğinden genelde genetik faktörlerden ileri geldiği düşünülür.


Ne yapılmalı?
İneklerde anomalili doğumların nadiren olması ve nedeninin tespitindeki güçlüklerden dolayı fazla önemsenmemektedir. Ancak bir sürüde veya coğrafi bölgede tekrarlayan anomaliler olduğu zaman olayın üzerinde titizlikle durulmalıdır. Bundan dolayı her iki durumda da anomalinin ilgili yerlere rapor edilmesi ve muayene bulgularının kaydedilmesinin anomalilerin meydana gelme sıklığı ve nedenlerinin belirlenmesine önemli katkı sağlayacaktır.


Anomaliler önlenebilir mi?
Anomalili buzağı doğumlarını en aza indirmek için, öncelikle doğru tanı konulmalıdır. Yavru atmalardan, erken doğumlardan veya doğum öncesi ve sonrası buzağı ölümlerinden ayırt edilmelidir.
Anomalili buzağı yaşıyor olsa bile damızlık amacıyla yetiştirilmemelidir.
Eğer anomalilinin çevresel faktörlerden ileri geldiği düşünülüyorsa bakım-besleme şartları gözden geçirilmelidir.
Karşılaşılan bütün anomalili buzağılar yetiştirici birliklerine ve suni tohumlama merkezlerine bildirlmelidir.