ANASAYFA » BUZAĞILARDA SİNDİRİM BOZUKLUKLARI
BUZAĞILARDA SİNDİRİM BOZUKLUKLARI

Daha çok 1-2 aylık buzağılarda görülen ve genellikle gıdaya bağlı, ön midelerde genişleme, yangı, şişkinlik, gelişme geriliği ve ishalle seyreden bir sendromdur.Yeni doğan buzağıların en büyük karın organı rumen (işkembe) değil, abomasum (şırdan) adı verilen gerçek midedir. İki ay içinde rumen ve abomasum büyüklük olarak eşit hale gelir. Üç ay sonunda ise rumen abomasum'un iki katı büyüklüğe ulaşır. 

lk rumen hareketleri ve geviş getirme 2-3 haftalık buzağılarda şekillenirse de en belirgin olarak 8 haftalık yaşta oluşur. Rumenin büyümesi ve kaslarının gelişmesi kaba yemlerin mekanik etkisiyle hızlanır. Ön midelerde hayatın ilk günlerinden itibaren mikrobiyel gelişmede başlar ve 1-1.5 ay sonunda buzağıların ön mideleri selulozu parçalama kabiliyetini kazanmış olurlar.

Sütten geç kesilen ve uzun süre kaba yem verilmeyenlerde ön midelerin gelişmesi gecikir.Buzağılarda içlen sütün direkt abomasuma geçişini sağlayan özefagal oluk adı verilen fizyolojik bir olay şekillenmektedir. Ancak bunun gelişmesi için sütün istekle alınması ayrıca kokusunun ve tadının kötü olmaması gerekir. Süt proteinlerini içermeyen süt ikame yemleri daha zayıf bir oluk oluştururlar. 

Oluk zayıf veya hiç oluşmadığında içirilen sıvıların bir kısmı ön midelerde birikir. Bu fizyolojik mekanizmanın aksaması belirgin genel durum bozukluğuyla beraber ciddi hazımsızlıklara yol açar. Özellikle aşırı miktarda ve süratli süt içmeler, süt ikame yemlerine veya kaba yemlere ani ve hızlı geçişler ve mide-bağırsak enfeksiyonları ön midelerde sindirimi aksatırlar. Özellikle aç bırakıldıktan sonra veya öğünler arası çok uzun olduğunda buzağılar aşırı miktarda (3,5-4 kg)süt emerler.

Böylece abomasum adı verilen gerçek mide sütle aşırı miktarda dolar pH'sı yükselir ve süt gereği gibi pıhtılaşamaz. Halbuki normal pıhtılaşama için pH asit karakterde olmalıdır. Bu şekildeki süt işkembeye kaçarak orada ekşimeye uğrar.

Ayrıca sütte bulunan ve kazein adı verilen proteinin pıhtılaşması ısıya bağlı olduğundan, çok soğuk veya çok sıcak sütlerin içirilmesi de sütün pıhtılaşmasını engeller.Hastalığın süresi ve nedenine göre değişse de ortak belirtiler şunlardır. Genellikle 4-6 haftalık buzağılarda iştahsızlık, gelişme geriliği, zayıflama, kaba kıl örtüsü ve sürekli ishal vardır. Sık sık şişkinlik meydana gelir.

Dışkı normalden daha sulu, siyah ve pis kokuludur. Hastalığa abomasum da oluşan bir yangı da eklenirse hastalık tablosu daha da ağırlaşır. Hayvanda süt içtikten hemen sonra huzursuzluk karında şişme ve sancı gibi belirtilerde ortaya çıkar.

Ayrıca tüm bu belirtilere ek olarak başa çiğneme hareketleri, diş gıcırdatma, köpüklü salya, kas ve kemik bozuklukları ve çırpınma gibi belirtilerde gözlenebilir.Hastalıktan korunmak için şunlara dikkat edilmelidir. Buzağılara gerektiğinden fazla süt verilmemeli, öğün aralıkları uzun tutulmamalıdır.

Verilecek sütün ısısı çok iyi ayarlanmalıdır. Asla ekşimiş, bozuk süt verilmemelidir. Süt ikame yemlerine ve kaba yemlere geçiş çok hızlı olmamalıdır. 1-2 aylık buzağıların midesi aynen bebekler gibidir. Nasıl yeni doğmuş bir bebek yemek yemeye belli bir yaştan sonra başlarsa buzağıları da aynen böyle düşünmek gerekir. Tüm bu önlemlere rağmen hastalık oluşursa mutlaka bir veteriner hekim'e tedavi için başvurulmalıdır