Sığırlarda, Hypoderma soyundaki parazit larvaları tarafından oluşturulan, ekonomik kayıplara ve hayvanlarda genel durum bozukluklarına neden olan bir hastalıktır.

Bu soya bağlı Hypoderma bovis ve Hypoderma lineatum türleri mevcuttur. Bunlar, bal arılarına benzer renklerde sineklerdir. Ergin dişileri 2 ile 25 gün arasında ömüre sahiplerdir.

Sinekler, yaz aylarında günü sıcak saatlerinde uçuşarak, yumurtalarını bırakacak hayvan ararlar. Mayıs - Ağustos ayları arasında, meraya çıkartılan hayvanların etrafında uçuşmaya başlayan dişi sinekler, sığırlarda korkuyu neden olurlar. Hayvanlar kuyruklarını kaldırarak, gölgelik veya çalılık yerler ararlar. Hatta su bulunan yerlere kaçıp, suyun içinde kalabilirler. Hayvanların bu kaçışına halk arasında "Büvelek tutması" adı verilmektedir. Bu dişi sinekler, özellikle hayvanların bacakları ve hayvanlar yattıkları zamanda böğürleri ve karınları olmak üzere kıllara yumurtalarını yapıştırırlar.

Bu yapışan yumurtalardan 4-5 gün içinde larvaları çıkar ve bunlar deriyi delerek derialtına girerler. Bu larvalar daha sonra derialtında göç ederek, H. bovis'te omur iliğinden, H. lineatum'da yemek borusundan ilerleyerek sırt derisi altına gelirler. Sırt derisinde hem nefes almalarını hem de zamanı geldiğinde toprağa düşebilmelerini sağlayan delikleri açarlar. Burada Haziran - Temmuz aylarına kadar kalırlar. Sonra deliklerden toprağa düşerler.

Etkenler genç hayvanlarda, 5 yaşından küçük hayvanlar ergin süt ineklerinden daha ağır etki oluştururlar çünkü yaşlı hayvanlar bu larvalara karşı bir miktar bağışıklık geliştirirler.

Larvalar, hayvanların derialtılarına girdikten sonra Kasım'a kadar göçlerini tamamlarlar. Aralık ayından Mart'a kadar bel omurları çevresindeki dokular altında ve Temmuz'a kadar da derialtında bulunurlar.

Hayvanlara verdikleri zararlar şöyle özetlenebilir:

- Hayvanlarda korku ve kaçışmaya bağlı olarak gelişen stres veya yaralanmalar
- Larvaların sırt derisi altında durana kadar, göçleri boyunca ilerledikleri dokularda meydana getirdikleri tahriş (iritasyon) ve iltihaplar (yangı)
- Larvaların sırt derisinde açtıkları deliklerden mikrobiyel (bakteriyel) etkenlerin girişi ile meydana gelen ikincil enfeksiyonlar
- Larvaların çok olduğu durumlarda, genel durum bozuklukları ve arka ayakların felci şekillenebilir.
- Bunlarla birlikte, ekonomik kayıplar daha fazla önem taşır. Hayvanlarda gelişen strese ve yeterli otlayamamaya bağlı süt verimi azalması, kilo kaybı şekillenir. Ayrıca etlerin, zarar gören fileto ve kesik pirzola kısımlarından dolayı değerleri azalır. Sırt derisindeki deliklerden dolayı derinin değeri de azalır.

Mart ve Nisan aylarında hayvanların sırtları, elle kontrol edilebilir. Etkenler sırtta ele gelen kist benzeri şişliklerle tespit edilebilir. Meradan dönen hayvanların bacak, meme, sağrı ve but bölgelerinin kılları yumurta varlığı içn kontrol edilebilir.

Koruma için bölgesel olarak sinek mücadelesine veya sütü sağılmayan hayvanlara sistemik uygulanan ilaçlarla sağlanabilir. Bu, ayrıca bir sonraki senenin sinek aktivitesini de azaltabilir. Ama Nokra kontrolünde esas sineğin varlığını veya yumurtlamasını engellemekten çok, yemek borusuna veya omur iliğe göç etmelerinden önce larvaları öldürmektir. Tedavi için veteriner hekiminize başvurunuz.