Birçok yetiştiricinin temel hedefi, yaptığı işten maksimum kar sağlamaktır. Bazı yetiştiriciler bu hedefe ulaşma sürecinde, sadece süt üretimi üzerine odaklanmakta, diğer konuları amaç dışında tutmaktadırlar. Düve yetiştirme de bu konuların başında gelmektedir.İşletmelerin gelecekteki döl verimi ve süt üretim potansiyelini belirlemede önemli rol oynayacak düvelerin büyüme ve gelişmesi yetiştiriciler tarafından önemsenmemekte, bakım ve beslemesi kolay çağ grubu olarak görülerek kaderlerine terk edilmektedir.
Oysa ki; ineğin ilk laktasyon döneminde süt verimi ve üreme konularında göstereceği performans, düve iken büyüme ve gelişmede sağladığı başarı ile doğru orantılıdır.Başarılı bir düve yetiştirme programının ana hedefi, düvenin uygun bir yaş ve canlı ağırlıkta buzağılaması ve ilk laktasyonu esnasında yüksek düzeyde süt üretebilecek vücut büyüklüğü ve vücut kondisyonuna ulaşmasını sağlamaktır. Herşeyden önemlisi, bu hedefe ulaşmanın ekonomik bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Türkiye şartlarında, üreticilerin işletme karlılıklarını koruyabilmeleri için besleme, üreme ve sürü sağlığı konularını kapsayan bir amaç doğrultusunda hedef tespiti ve planlama yapmalarına ihtiyaç vardır.Türkiye'de yetiştiricilik konusunda yaşanılan en büyük problemlerden başında, düvelerin erken yaş ve düşük canlı ağırlıkta tohumlanarak gebe bırakılmaları gelmektedir. Bu uygulamaya maruz kalan düvelerin cüsse ve vücut kondisyonları laktasyon dönemlerinde yüksek süt verimini sağlamaya yeterli olmamakta ve ekonomik ömür süresi kısalarak, iki ve üçüncü laktasyonlarda elden çıkmalarına neden olmaktadır. Bunun yanısıra, buzağı kayıpları artmakta, doğan buzağılar ise damızlık ve besi materyali olarak ekonomik bir şekilde değerlendirilememektedir.
Türkiye koşulları için bir düve 16-17 aylık yaş, 370-380 kg canlı ağırlık ve 127-128 cm vücut yüksekliğinde iken ikine tohumlanması gerekmektedir. Her ne kadar 16-17 aylık yaş vurgulanmakta isede, bir düvenin ilkine tohumlanması konusunda canlı ağırlığı yaşından daha fazla önceliğe sahiptir.Süt ve damızlık üretim amaçlı sürülerin devamlılığı, düvelerin sürü yenileme uygulaması kapsamında sürüye katılmaları ile mümkündür. Bu açıdan düvelerin doğumdan buzağılama dönemine kadar olan süreçteki yaşama güçlerini korumak yetiştiricilik açısından oldukça kritik bir konudur.
Bunu başarabilmek için ilk hedef, doğan buzağılardaki kayıp oranını %5'in altında tutmaktır. Buzağı kayıplarının azaltılması amacıyla, öncelikli olarak kurudaki ineklerin bakım ve beslemesine gösterilecek itina ile işe başlamak ve buzağının yaşama ilk başladığı ortamın hijyen ve çevre koşullarının düzeltilmesi ve doğum sonrası buzağının bakım ve beslemesi ile işi perçinlemek gerekmektedir.
Sağılan bir sürü açısından başarının ölçüsü süt üretimi olurken, düve yetiştirmede başarının ölçütü ise, büyüme ve gelişmesidir. İyi bir şekilde yetiştirilmiş bir düvenin gelecekte süt üretimi başta olmak üzere üretkenlik konusunda sürü içerisinde iyi bir katılımcı olacağı unutulmamalıdır.Son zamanlarda düveler üzerinde yapılan araştırmalar daha çok düvelerde büyüme ve gelişmenin hızı ile ilgilidir.
Güçlü bir besleme programı, etkin bir canlı ağırlık artışının anahtarıdır. Bu amaçla işletmelerde yedirilen kaba yemin besin madde içeriğinin analiz yaptırılmak suretiyle bilinmesi, rasyonun dengeli bir konuma kavuşturulması ve yetiştirilen düvelerde büyüme ve gelişmenin periyodik kontroller yapılmak suretiyle izlenmesi düve yetiştirme programlarının başarısını arttırmaktadır.
Sayılan bu nedenlerden dolayı, düvelerin 3-26 aylık yaş döneminde büyüme ve gelişmesinin periyodik kontrollerle (ölçüm ve tartım) tespit edilerek kağıt üzerine dökülmesi gerekmektedir. Bu açıdan, düvenin vücut ağırlığı, iskelet gelişimi, vücut kondisyon puanı ve vücut yüksekliği minimum ayda bir olmak üzere periyodik olarak izlenmesi yetiştirme programında başarıyı arttıracaktır.
Düve yetiştirme programlarında, dinlenme, yemleme ve sürü idare pratikleri açısından kontrol sağlayan yapısal düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır.
Sütten kesilen dişi sığırlar gruplar halinde yetiştirilmektedir. Gruptaki hayvan sayısını belirleyen en önemli kıstas, yemleme alanı ve barınak hacmidir.
2,5 aylık yaştaki dişi buzağılar her bir grupta 4-8 baş sığır olacak şekilde yapılmalı, dişi sığır başına 30 cm yemlik boşluğu hesaplanmalıdır.
6-11 aylık yaşlar arasında, her bir grupta 10 ile 20 baş arasında sığır bulunmalı, sığır başına 2,6 m2 yataklık, 3,7 m2 gezinti alanı ve 35 cm yemlik boşluğu hesaplanmalıdır. Bu dönemde, dişi danaların idare ve beslemesinde başarıyı arttırmak açısından dişi danalar arasındaki canlı ağırlık farkının maksimum 70-90 kg arasında olması gerekmektedir.
12-15 aylık yaşlar arasında, düvelerin gruplar halinde yetiştirilmesi özellikle kızgınlık tespitinin kolaylığı açısından büyük önem arzetmektedir. Bu dönemde yine idare ve besleme uygulamalarının kolaylı açısından düvelerin canlı ağırlıkları arasındaki maksimum fark ortalama 130 kg civarında olmalıdır. Bu yaşlar arasında oluşturulacak gruplarda düve başına 3 m2 yataklık alanı, 4,2 m2 gezinti alanı ve 46 cm yemlik boşluğu düşünülmelidir.
16-26 aylık yaşlar arasında, düvelerin birçoğu gebe kalacağı için büyüme ve gelişmelerinde yavaşlamalar meydana gelecektir. Bu dönemde sık sık ölçüm ve gözlemler yapılarak, zamanında tedbirler alınmalıdır. Bu yaşlarda oluşturulan gruplarda düve başına 3,7 m2 yataklık alanı, 4,7 m2 gezinti alanı ve 46 cm yemlik boşluğu hesaplanmalıdır.
" Kaydı tutulmayan bir şeyin idaresi mümkün değildir.!"