ANASAYFA » SAĞMAL İNEKLERDE İDEAL VÜCUT KONDİSYONU İÇİN BESLEME NASIL OLMALIDIR?
SAĞMAL İNEKLERDE İDEAL VÜCUT KONDİSYONU İÇİN BESLEME NASIL OLMALIDIR?
Damızlık Sığır Yetiştiricileri Dergisinin önceki sayılarında sağmal ineklerlerin beslenmesini konu alan değişik yazılara yer verilmiştir.Geçmişe yönelik bazı bilgilerin yenilenmesi ile buna ilaveten bazı ek bilgilerin konu bazında tekrar edilmesini sağlamak amacıyla yukarıdaki başlıkta belirtilen konu esas alınmıştır. Yetiştiricilerimize yararlı olabilecek bazı bilgileri aktarmayı düşünerek bu yazının kaleme alınmasının bilgilerin yenilenmesi açısından yararlı olacağı düşüncesindeyim.
Bilindiği gibi süt sğırcılığında sağmal ineklerin beslenmesi kuru dönemde yapılan doğru yemleme ve buna bağlı olarak Laktasyon başlangıcından itibaren genetik seviyede verim almanın yolu dinlenme döneminde hayvanın istenilen vücut kondisyonuna ulaşması ile mümkündür.Buzağılama ile birlikte günlük süt verimi ilk 70 günün sonunda pik seviyesine ulaşır. Pik seviyesine ulaşıncaya kadar kademeli olarak artan süt verimi ve bunun için gerekli duyulan enerji ihtiyacını tüketilen kuru madde(KM) ile karşılamak mümkün değildir.
Sözkonusu açık olan bu besin madde ihtiyacı vücut rezervlerinden karşılanır. İhtiyacın karşılanması sırasında vücut rezervlerinin kullanımı için hayvanın vücut kondisyon puanının ortalama 3-3,5 dolayında olması bu dönemde istenen vücut kondisyonu anlamını taşır.Bu nedenle konunun ihmal edilmemesi gerekir.
Uygun vücut skoruna sahip ineklerde süt üretimi ve döl veriminin iyileşmesi aşırı veya zayıf ineklerde ise bu durum tamamıyla tersi olup bazı metabolizma hastalıklarınada yakalanma riski oluşturduğudur. Buna göre Laktasyon dönemini(305 gün)kısımlara ayırarak incelendiğinde özetle aşağıda dönemler itibariyle dikkate değer konuları şu şekilde sıralamak mümkündür.
Uygun vücut skoruna sahip ineklerde süt üretimi ve döl veriminin iyileşmesi aşırı veya zayıf ineklerde ise bu durum tamamıyla tersi olup bazı metabolizma hastalıklarınada yakalanma riski oluşturduğudur. Buna göre Laktasyon dönemini(305 gün)kısımlara ayırarak incelendiğinde özetle aşağıda dönemler itibariyle dikkate değer konuları şu şekilde sıralamak mümkündür.
I.Dönem(0-70.gün):
Bu dönemde süt veriminin hızla artmaya başlamasıyla birlikte tüketilen kuru madde ile gerekli enerji karşılanamamaktadır. Bu açık olan enerji vücut rezervlerinden karşılanır. İşte kuru dönemde laktasyona kondisyon bakımından düşük performansta giren ineklerde istenilen verim yakalanamıyacağı gibi birçok sağlık problemide ortaya çıkar.Bu dönemde rumen kapasitesi göz önüne alınarak kullanılacak kaba yemin kaliteli olması ve rasyonda %35-40'in altına düşmemesi gerekir.
Bu dönemde süt veriminin hızla artmaya başlamasıyla birlikte tüketilen kuru madde ile gerekli enerji karşılanamamaktadır. Bu açık olan enerji vücut rezervlerinden karşılanır. İşte kuru dönemde laktasyona kondisyon bakımından düşük performansta giren ineklerde istenilen verim yakalanamıyacağı gibi birçok sağlık problemide ortaya çıkar.Bu dönemde rumen kapasitesi göz önüne alınarak kullanılacak kaba yemin kaliteli olması ve rasyonda %35-40'in altına düşmemesi gerekir.
Yine bu dönemde kesif yemin besin madde yoğunluğuna dikkat etmeli ayrıca rasyonda korunmuş protein özelliğinde olması gerekir. Örneğin bu dönemde karma yemlerde yağ kullanılmasının enerjiden yararlanmayı(korunmuş yağ) artırdığı için negatif enerji blançosunu belli bir ölçüde dengelemektedir. Bu ise düşük kondisyona sahip inekler için yağ kullanılmasının yararlı olacağını ortaya koyar.
Ayrıca bu dönemde Örneğin; yüksek süt veren hayvanların (30 kg üzeri süt)rasyonlarında kullanılan küspenin soya küspesi olmasının (korunmuş protein açısından) çok yararlı olduğudur.
Ayrıca bu dönemde Örneğin; yüksek süt veren hayvanların (30 kg üzeri süt)rasyonlarında kullanılan küspenin soya küspesi olmasının (korunmuş protein açısından) çok yararlı olduğudur.
II.Dönem (70-140.gün):
Bu dönemde süt verimi aynı düzeyde devam ederek ilerleyen günlerde süt miktarı azalarak enerji açığı düzelmeye başlar.Bu dönemde hayvanın kondisyonuna bakılarak enerji azaltılıp veya çoğaltılmalıdır. Yani vücut kondisyon puanı düşük ise enerjice takviye edilmeli vücut yağlı görünümde ise rasyondaki enerji azaltılmalıdır.
Bu dönemde süt verimi aynı düzeyde devam ederek ilerleyen günlerde süt miktarı azalarak enerji açığı düzelmeye başlar.Bu dönemde hayvanın kondisyonuna bakılarak enerji azaltılıp veya çoğaltılmalıdır. Yani vücut kondisyon puanı düşük ise enerjice takviye edilmeli vücut yağlı görünümde ise rasyondaki enerji azaltılmalıdır.
III.Dönem(140-305.gün):
Süt üretiminin azalmaya devam ettiği dönemdir. Bu dönemde vücut rezervlerinin tekrar kazanıldığı dönem olup rasyonda kaba yemin dışında süt veriminin azalmasına paralel kesif yemin miktarının azaldığı dönemdir. Geç gebelik dönemine tekabül eden laktasyonun son döneminde, ana rahmindeki buzağının gelişmesi dikkate alınarak yemlemede besin madde ihtiyaçları hesaplanırken gebelik payının yaşama payına ilave edilmesi gereklidir.
Süt üretiminin azalmaya devam ettiği dönemdir. Bu dönemde vücut rezervlerinin tekrar kazanıldığı dönem olup rasyonda kaba yemin dışında süt veriminin azalmasına paralel kesif yemin miktarının azaldığı dönemdir. Geç gebelik dönemine tekabül eden laktasyonun son döneminde, ana rahmindeki buzağının gelişmesi dikkate alınarak yemlemede besin madde ihtiyaçları hesaplanırken gebelik payının yaşama payına ilave edilmesi gereklidir.
IV. Dönem (Kuru Dönem):
Doğuma son 2 ay kala dönemler itibariyle aynı canlı ağırlıkta süt veren sağmal bir inek için gerekli besin madde ihtiyaçları açısından yaşama payına ilaveten 5-7 kg süt veriyormuş gibi yemleme yapılmalıdır.
Yine bu dönemde kaliteli kaba yem ve bir miktarda kesif yem verilmeli ve doğuma yaklaştıkça son 10 gün içerisinde kesif yem tedricen artırılmalıdır.
Mineral madde olarak Ca ve P oranının 1/1 olması ve Vitamin ihtiyaçları gözönüne alınmalıdır.
Yapılacak uygun rasyonlarla bu dönemde vücut kondisyonu bakımından doğuma ve dolayısıyla laktasyona girebilecek konumda yemlemenin yapılması bilhassa yükset süt verimli ineklerin I. Dönemde asgari düzeyde problem çıkaracağı anlamını taşır.Yukarıda bahse konuyu esas alan karma ve sağmal inek rasyon (kaba+kesif yem) örnekleri aşağıdaki çizelgelerde verilmiştir.
Ürününüz bol, kazancınız bereketli olsun.
SÜT YEMİ(KARMA YEM) RASYONLARI
Ürününüz bol, kazancınız bereketli olsun.
SÜT YEMİ(KARMA YEM) RASYONLARI
ÖZELLİKLER | I. RASYON (en az %20 HP) (en az 2800 ME'li) | II. RASYON (en az %18 HP) (en az 2500 ME'li) |
YEMİN ADI | MİKTAR(%) | MİKTAR(%) |
ARPA | 20 | 20 |
BUĞDAY | 10 | 15 |
MISIR | 19 | 10 |
KEPEK | 5 | 15 |
A.T.K(en az %28 HP'li) | 10 | 18 |
P.T.K(en az %30 HP'li) | 10 | 10 |
S.F.K(en az %42 HP'li) | 20 | 8 |
DİKALSİYUM FOSFAT(D.C.P) | 1 | 1 |
MERMER TOZU | 2,3 | 2,3 |
VİT+MİNERAL PREMİKSİ* | 0,1 | 0,1 |
SODYUM BİKARBONAT | 0,1 | 0,1 |
TUZ | 0,5 | 0,5 |
BİTKİSEL YAĞ | 2 | - |
TOPLAM | 100 | 100 |
*: Premiks etiketindeki miktar dikkate alınarak kullanılmalıdır.
SAĞMAL İNEK RASYONLARI
I. RASYON | II. RASYON | |
ÖZELLİKLER | CANLI AĞIRLIK: 550 KG ORT.SÜT VERİMİ:20 KG/GÜN SÜT YAĞI:%3,6 | CANLI AĞIRLIK: 550 KG ORT.SÜT VERİMİ:35 KG/GÜN SÜT YAĞI:%3,6 |
YEMİN ADI | MİKTAR(%) | MİKTAR(%) |
M.SİLAJI(%30 KM) | 21 | 21 |
BUĞDAY SAMANI | 2,5 | 2 |
K. YONCA | 3,5 | 4,5 |
SÜT YEMİ(18 HP;2500 ME) | 4,5 | - |
SÜT YEMİ(20 HP;2800 ME) | - | 10 |